Çinin ən məşhur şairlərindən olan Ay Kinq ("Ay Kuinq", "Ay Khinq" kimi də oxuna bilər, bizdə rus transkripsiyasının təsiri ilə "Ay Tsin" kimi tanınır) 1910-cu ildə doğulub. Uşaqlıqdan rəssamlığa böyük həvəsi varmış. Odur ki, 18 yaşında rəssamlıq təhsili almaq üçün İncəsənət İnstitutuna daxil olub. Bir neçə həftə sonra institutun rektoru ona deyib: «Sən burda bir şey öyrənə bilməyəcəksən». Buna görə Ay Kinq Parisə gedib və üç il (1929-32) orada rəssamlıq təhsili alıb. Renuar və Van Qoqun əsərləri, Mayakovski və Verharnın poeziyası, Kant və Hegelin fəlsəfəsi dünyagörüşünə güclü təsir göstərib.
Çinə qayıtdıqdan və bir müddət rəssam kimi fəaliyyət göstərdikdən sonra Kuomintanq (yaxud Qomindan – Çin Millətçi Partiyası) əleyhinə çıxdığı üçün həbs edilib və üç il zindanda saxlanıb. Kinq ilk şeirini məhz bu dövrdə – həbsxanada yazıb və həmin vaxtdan etibarən şairliyi əsas peşəsinə çevirib. Yaponiya ilə müharibə illərində o, ölkəni qarış-qarış gəzərək, vətənpərvərlik ruhlu şeirləri ilə insanları işğalçılarla mübarizəyə səsləyib.
Çin Xalq Respulikası yaranandan bir neçə il sonra Kinq "sağçılıq"da ittiham olunaraq, Mancuriyaya sürgün edilib. 20 il ərzində (1958-78) ölkədə Kinqin şeirlərinin çapına icazə verilməyib.
1980-ci ildə o, ikinci dəfə Parisə gedib. 1985-ci ildə isə Fransa prezidenti Fransua Mitteran ona "Sənət və Ədəbiyyat cərgəsinin Komandanı" ("Commander of the Order of Arts and Letters") titulu verib. Kinq 1996-cı ildə vəfat edib.
Kinq «Paris», «Okeanla üz-üzə», «Yağış damcıları», «Seçilmiş şeirlər»... kimi kitabların müəllifidir. Onun şeirləri sadə bir dillə yazılıb. Burada həyati reallıqlar geniş yer tutur və son nəticədə bütün predmet və hadisələr qəribə emosional əlaqə, balğılıq kəsb edir. Şairin əsərlərinin digər mühüm xüsusiyyəti onlara rəssamlığın son dərəcə güclü təsiridir – isti və soyuq rənglər Kinq poeziyasının mayasını təşkil edir.
Ehtiras və şövqlə dolu bir gənc
təzə ağac ətri verən,
kimsəsiz balaca adanı arxada qoyan
qayıq kimi
öz kəndindən köçüb gedir:
«Bu kəndi sevmirəm,
adi bir kənddi-
adi ağac kimi;
çöl camışı kimi
qapqaradı.
Mən uşaqlığımı onda itirdim.
Ürəyimin sözünü
məni ələ salan
qanmaz adamlara
açıb deyə bilmədim.
Uzaqlara getmək istəyirəm:
elə bir yerə ki,
yuxuda onu çox görmüşəm.
Ora burdan yaxşıdı,
adamları əbədidi.
Və orada dərd
həvəngdəstə,
yaxud toxmaq kimi
ürəyi döymur.
Orada meymun sifətini andıran
kinli çöhrələrə
və cadugərlərə
yer yoxdu…
Atam
gümüş sikkələri
beş-beş sayır
qırmızı kağıza büküb
mənə verir
və nə isə tapşırır.
Amma başım
başqa fikirlərlə doludu.
Qarşımda
limanın işıqlarını görürəm…
Ey boşboğaz sərçələr!
Bu hay-küy
nə üçündü?!
Məgər bilmirsiz ki, köçürəm?!
Ey mənim vəfalı,
muzdu əzab olan valideynlərim!
Bu qəmgin baxışlar
nədəndi?!
Səhər günəşi
çınqıllı yolu
işıqlandırır,
və mən kəndimin halına
acıyıram.
O, neçə kişi görmüş qarı kimi
qozbel dağın ətəyində dayanıb.
Əlvida,
ey qarabaxt kəndim!
Sən də
ey qoca itim,
qayıt!
Bəlkə bu qozbel dağ
sizə bir xeyir verdi.
Mən də qayıdacağam –
ancaq qocalanda!»
Təqdimat və tərcümə: Məsiağa Məhəmmədi
Çinə qayıtdıqdan və bir müddət rəssam kimi fəaliyyət göstərdikdən sonra Kuomintanq (yaxud Qomindan – Çin Millətçi Partiyası) əleyhinə çıxdığı üçün həbs edilib və üç il zindanda saxlanıb. Kinq ilk şeirini məhz bu dövrdə – həbsxanada yazıb və həmin vaxtdan etibarən şairliyi əsas peşəsinə çevirib. Yaponiya ilə müharibə illərində o, ölkəni qarış-qarış gəzərək, vətənpərvərlik ruhlu şeirləri ilə insanları işğalçılarla mübarizəyə səsləyib.
Çin Xalq Respulikası yaranandan bir neçə il sonra Kinq "sağçılıq"da ittiham olunaraq, Mancuriyaya sürgün edilib. 20 il ərzində (1958-78) ölkədə Kinqin şeirlərinin çapına icazə verilməyib.
1980-ci ildə o, ikinci dəfə Parisə gedib. 1985-ci ildə isə Fransa prezidenti Fransua Mitteran ona "Sənət və Ədəbiyyat cərgəsinin Komandanı" ("Commander of the Order of Arts and Letters") titulu verib. Kinq 1996-cı ildə vəfat edib.
Kinq «Paris», «Okeanla üz-üzə», «Yağış damcıları», «Seçilmiş şeirlər»... kimi kitabların müəllifidir. Onun şeirləri sadə bir dillə yazılıb. Burada həyati reallıqlar geniş yer tutur və son nəticədə bütün predmet və hadisələr qəribə emosional əlaqə, balğılıq kəsb edir. Şairin əsərlərinin digər mühüm xüsusiyyəti onlara rəssamlığın son dərəcə güclü təsiridir – isti və soyuq rənglər Kinq poeziyasının mayasını təşkil edir.
Ehtiras və şövqlə dolu bir gənc
təzə ağac ətri verən,
kimsəsiz balaca adanı arxada qoyan
qayıq kimi
öz kəndindən köçüb gedir:
«Bu kəndi sevmirəm,
adi bir kənddi-
adi ağac kimi;
çöl camışı kimi
qapqaradı.
Mən uşaqlığımı onda itirdim.
Ürəyimin sözünü
məni ələ salan
qanmaz adamlara
açıb deyə bilmədim.
Uzaqlara getmək istəyirəm:
elə bir yerə ki,
yuxuda onu çox görmüşəm.
Ora burdan yaxşıdı,
adamları əbədidi.
Və orada dərd
həvəngdəstə,
yaxud toxmaq kimi
ürəyi döymur.
Orada meymun sifətini andıran
kinli çöhrələrə
və cadugərlərə
yer yoxdu…
Atam
gümüş sikkələri
beş-beş sayır
qırmızı kağıza büküb
mənə verir
və nə isə tapşırır.
Amma başım
başqa fikirlərlə doludu.
Qarşımda
limanın işıqlarını görürəm…
Ey boşboğaz sərçələr!
Bu hay-küy
nə üçündü?!
Məgər bilmirsiz ki, köçürəm?!
Ey mənim vəfalı,
muzdu əzab olan valideynlərim!
Bu qəmgin baxışlar
nədəndi?!
Səhər günəşi
çınqıllı yolu
işıqlandırır,
və mən kəndimin halına
acıyıram.
O, neçə kişi görmüş qarı kimi
qozbel dağın ətəyində dayanıb.
Əlvida,
ey qarabaxt kəndim!
Sən də
ey qoca itim,
qayıt!
Bəlkə bu qozbel dağ
sizə bir xeyir verdi.
Mən də qayıdacağam –
ancaq qocalanda!»
Təqdimat və tərcümə: Məsiağa Məhəmmədi
Şərh yaz