Sufizmin tanınmış və mötəbər tədqiqatçılarından birinin etirafına görə, "sufizm, yaxud islam mistisizmi haqqında yazmaq - az qala qeyri-mümkün bir işdir". Bu, bir tərəfdən sufizmin özünün mürəkkəb təbiəti ilə əlaqədardırsa, digər tərəfdən həmin işin tədqiqatıçıdan xüsusi hazırlıq - psixoloji təcrübə və mənəvi məqam tələb etməsindən irəli gəlir. Nə yaxşı ki, bu gün əlimizdə sufizmin kəmiyyətcə zəngin, formaca rəngarəng və məzmunca çoxşaxəli ədəbiyyatı vardır. Və elmi ictimaiyyətin, eləcə də geniş kütlənin marağını ödəmək, müasirlərimizin təsəvvüfün sirli aləmi ilə təmasını təşkil etmək üçün həmin mətnlərin tərcüməsi ən səmərəli yol kimi qarşımızda açılır. Məhz bu baxımdan BDU-nun professoru filologiya elmləri doktoru Mehdi Kazımovun "Elm" nəşriyyatı tərəfindən buraxılmış "Sufi fikri tarixindən" (rus dilində) adlı kitabı qeyd olunan istiqamətdə ilk ciddi addım və əhəmiyyətli hadisə kimi qiymətləndirilə bilər.

Lakin bəri başdan deyək ki, sufi mətnlərinin tərcüməsi də asan məsələ deyil. Məşhur ifadə ilə desək, bu mətnlərin zahiri və batini, hətta batininin də batini vardır. Təsadüfi deyil ki, hələ orta əsrlərdə onlara çoxsaylı şərhlər yazılmış, onların dərkini asanlaşdırmaq üçün xüsusi lüğətlər hazırlanmışdır.
Çoxplanlı, mürəkkəb simvolikaya malik, çoxsaylı allüziya və reminissensiyalarla yüklənmiş bu mətnlərin hər hansı dilə çevrilməsi tərcüməçidən geniş erudisiya, gərgin zəhmət və yüksək peşəkarlıq tələb edir. M.Kazımov isə nəinki seçdiyi mətnlərin ruscada adekvat səslənməsinə, hətta orijinalın üslubunun saxlanmasına və beləliklə, özünün qeyd etdiyi kimi, həmin mətnlərin yarandığı tarixi-mədəni və mənəvi mühitin nəfəsinin duyulmasına nail olmuşdur. Bu isə tərcümənin tamamilə uğurlu alındığını söyləmək üçün yetərli bir əsasdır.
Kitaba sufizmin "qızıl dövrü"ndə - XI-XIII əsrlərdə yaranmış nisbətən kiçikhəcmli üç əsər daxil edilmişdir. Bunlar məşhur sufi müəlliflərindən Abdullah Ənsarinin (1006-1089) "Münacat"ı, Nəcməddin Razinin (vəf. 1256) "Eşq və ağıl" risaləsi və Fəxrəddin İraqinin (1213-1289) "Ləmə'at" adlı əsəridir. Hər bir əsərin tərcüməsi müəllif haqqında qısa oçerklə və bilavasitə mətnə aid olan zəruri şərhlər və izahlarla müşayiət olunur. Bu da kitabın elmi sambalını və idraki əhəmiyyətini artıran bir faktdır. Qeyd edək ki, tərcümə üçün mətnlərin seçimi də təsadüfi səciyyə daşımır və müəyyən məntiqə tabedir. Burada hər üç əsəri birləşdirən ana xəttin mövcudluğunu da, hər bir əsərdə sufizmin müxtəlif aspektlərinin açıqlanmasını da sezməmək mümkün deyil. Bir sözlə, kitaba daxil edilmiş mətnlər hazırlıqlı oxucuya sufizmin inkişafını həm tarixi, həm də fenomenoloji planda izləmək imkanı verir.
Biz Nizami ədəbi məktəbinin nəzəri və estetik problemlərinə dair samballı tədqiqatların müəllifi olan prof. M.Kazımovun sufizmə marağını təsadüfi saymırıq. Orta əsrlər müsəlman Şərqinin öyrənilməsi ilə məşğul olan hər bir ciddi tədqiqatçı gec-tez bu nəticəyə gəlir ki, nəinki bu regionda yaranmış mədəniyyəti, hətta baş vermiş ictimai-siyasi hadisələri və mürəkkəb ideoloji prosesləri sufizmdən kənarda adekvat şəkildə anlamaq qeyri-mümkündür. Avropa şərqşünaslığında sufizmə davamlı və azalmayan maraq məhz bu reallıqla şərtlənmişdir. Azərbaycan şərqşünaslığı bu problemin əhəmiyyətini yenicə anlamağa başlayır və görüləcək işlər hələ qabaqdadır. İnanırıq ki, M.Kazımovun sözü gedən kitabı gələcək araşdırmalar üçün etibarlı zəminə çevriləcək, həm də hal-hazırda mistik ədəbiyyata böyük maraq göstərən geniş oxucu kütləsi üçün faydalı olacaqdır.