(hekayə)

“Ora daha biz üçün qürbət deyil”, – rəhmətlik böyük atam dedi.

Onların qəbirləri bizimki kimi deyil. Siman* bölüklərini yan-yana düzürlər, məsələn, olur qəbir. Həmi də tanışların başı üstə fatihə verə-verə bu başından o başınacaq gedib çıxdığımız öz qəbristanlarımız kimi deyil ora. “Behişti-Zəhra”** özü üçün bir şəhərdir. Neçə-neçə xiyabanı var, buranın xiyabanlarının tayı yox ha, elə bil asfaltı gecəynən gətirib töküblər ora. Biri tanımayan olsa, heç yüz ilə də tapa bilməz öz adamını. Bir dənə, iki dənə deyil, bizim şəhərin adamları qədər qəbir daşı var orda. Rəhmətlik Qotaz bəyin qəbriynən Xatının qəbri arasında üç xiyaban fasilə var. Xatını basdırandan sonra Qotazın da torpağı üstünə gedib fatihə vermək istədik, ancaq hara gedəcəkdik. Dedilər, onun qəbrini qız nəvəsi yaxşı tanıyır. Uzaqdan-yaxından gələn qonaqların arasında nə qədər onu gəzdiksə, gədəni tapa bilmədik. Axırda öz Məşə Bayatımız dedi, elə uzaqdan-uzağa fatihəni oxuyub havaya piləsək, yel onu aparıb yerinə yetirər. Biz də göz işlədikcə bir-birinin yanına düzülmüş qəbirlərə baxa-baxa həmd-surəni oxuyub pilədik. Mənə elə gəldi ki, gecə çörəyinə möhtac olan xeylək adamın qonşuluğunda kabab bişirirəm öz adamıma.

Özü də qəbirlərin onundan doqquzunda ölünün şəklini qoyublar daşın baş tərəfinə. Ata-babalarımız düz deyirmiş, axirəzzamanda Əzrail qocalardan çox cavanları xirtdələyəcəkmiş. Cavanların şəklinə baxanda, ürəyim toxtayırdı bir az. Rəhmətlik Xatın altmış ilə yaxın yaşadı bu dünyada. Hələ Tehrana köçməmişdən qabaq, qəşəng yadımdadır, bel-buxunlu bir qadın idi özü üçün. Neynəyirsən, qəbrə qoyanda, beli-zadı bükülmüşdü rəhmətliyin. Qəbir də deyəndə, iki siman bölüyü. Hələ deyirdilər, bir-iki təbəqə də onların üstündən tikəcəklər. Dövlətin əlindən hər iş gəlir. Özü də ora Tehran deyərlər, gündə bilirsən neçə nəfər adam ölür? Allah göstərməsin, elə yaslı adamdır minibus-minibus axışır Behişti-Zəhraya. Mürdəşirxanası nə boyda olsa yaxşıdır? Haranı deyim, bizim şəhrdarimiz*** onun yanında heç zaddır. Cəsədi yumağa verməyə də növbətə dayanmalısan. Orada hər iş görmək istəsən, ayın-oyun almaqdan tut otobusa minməyə kimi, sırada durmalısan. Xatından qabaqkı ölü pota bir kişi idi. Onu arvadının çadrasına bükmüşdülər. Adamları deyirdi, qəlbi dayanıb birdən. Heç beş dəqiqə sovuşmamış, bizdən sonra, ayrı bir ölü də gətirdilər. Yanılmasam, dədə-nənəsinin bircə oğlanı idi elə bil. Bacıları özünü öldürürdü lap. Biri, bilmədim nəyi idi, iki yol ürəyi keçdi o belə naməhrəmin qabağında. Gözüm əvvəl-axır elə orda doldu bir az. Arada Məşə Bayatnan çıxdıq siqar çəkməyə. Yarım saata yaxın orda durduğumuzda, ölülər elə bu cür, təsbeh dənələri kimi düzülürdü bir-birinin dalıyca. Xatını öz yorğanına bükdüyümüzə görə, onu uzaqdan-uzağa da yorğanın iri güllərindən seçmək olurdu. Xatını yuyub kəfənləyənə kimi, biz təzə yonulmuş bir qəbir daşının üstündə əyləşib siqar çəkdik dalbadal. Mən beşini tüstülədim, siqar çəkməyən Məşə Bayat da ikisini. Adına görə, üstündə əyləşdiyimiz qəbrin içindəki zənən xeylağı idi. Nə bilim, bəlkə də qız imiş rəhmətlik. Mürdəşirxananın o biri qapısından Xatının Tehrandakı nəvələri bizə əl eləyəndə, biz siqarlarımızı söndürüb meyit namazı qılmaq üçün durduq ayağa. Getməmişdən qabaq bayaqkı qıza da fatihə oxuduq Məşə Bayatnan. Namazımız heç beş dəqiqə çəkmədi. Pişnamaz namazı qurtarar-qurtarmaz bizdən pulunu alıb o biri ölünün sorağına getdi. Özü də bir dənə, iki dənə yox ha, onun kimi neçə-neçə adam işləyir orda. Tələm-tələsik qıldığı namaz ancaq canımıza sinmədi əslən. Allah Xatına rəhmət eləsin, burda ölsəydi, öz məscidimizin mollası cənazəsi üstə namaz qılımışdı indi. Meyitə elə namaz qılır, adam deyir, ölünü behiştə yola salır. Öləndə də, adam öz şəhərində ölsün! Hə, Xatını çiynimizə götürüb ambulansın içinə qoyduq. Çox adam gəlmişdi uzaqdan-yaxından. Biz üç minibusnan cənazənin dalına düşsək də, qohumların bir neçəsi öz maşınlarıynan gəlirdilər. İnanmazsan, sonsuz adamların yası kimi minibusun içində oxşamadan-zaddan xəbər yox idi heç. Kişili-qadınlı hamı düz-düz əyləşib böyründəkiynən pıçıldaşırdı. Minibusun harda saxladığını bilmədim axırda. Mürdəşirxandan iki xiyaban o yanlıq idi, yoxsa üç xiyaban? Yadımda qalmadı heç. Xatını basdırıb qayıdanda, qəbrinin adresini nəvələrinin birinə yazdırdım. Bax, budaha, qoymuşam sicillimin**** arasına. Qotaz bəyin qəbrini axtaranda, Məşə Bayatın oğulluğu: “Heç öz uşaqları ildə-ayda bir dəfə də getmirlər dədələrinin torpağı üstə” – dedi bizə. Mən gördüyümü gördüm, heç kəsi qınamaq olmur. Orda elə evindən çıxıb qəbir üstə getmək üçün nəm neçə saat vaxt ayırmalısan. Hələ qayıtmağın da qalıb Allaha. Toz-tüstünü demirəm, xiyabanlarda bəyəm maşın əlindən iynə atmalıdır yerə? Qəbrinə nur yağsın, axırı bilmədim Xatın nə üçün buranı qoydu getdi ora. Rəhmətlik bir dəri olmuşdu, bir sümük. Orda nə tez qocalarmış adam. Üstünə yenə siman bölüyündən qoydular. Xala xətrin qalmasın deyə, onun üstünə də bir az sarı torpaq tökdülər. Di qurtardı getdi. Hər nə bolluq olsa da, sən demə, Tehranda torpaq qıtlığı var imiş. Qəbristanda da torpaq tapılmasa, daha heç zad. Ölünün başına neçə ovuc torpaq səpib hər nə başdan olur olur orda. Torpaq da deyəndə, sən torpaq eşit, sapsarı qum gör. Gələn seri***** Tehrana dönsəm, bir torbalıq torpaq götürəcəyəm öz qəbristanımızdan. Buranın torpağına Kərbəla türbətindən qatıblar. Rəhmətlik nənəm deyərdi, altı dəvəyə yükləmişdilər türbətləri. Odur buranın torpağını ovcuna alanda, məxsus bir iy qalxır ondan. Deyirlər, hər kəsin kəfəninə bir az Kərbəla torpağından qoysan, qəbir sıxıntısından qurtarar cənazəsi. İndi orda Xatın yolumuzu gözləyir bizim. Özü də Xatından sonra, Qotaz bəydən sonra gör neçəsi Behişti-Zəhrada basdırılıbdır. Bu dönə səni də özümnən aparacağam Tehrana. Sən cavansan, Qotaz bəyin də qəbrinin yerini tez öyrənərsən. Amandı, fəqət burdan götürəcəyimiz torpaq yadından çıxmasın...

___
* Sement, beton
** Tehranın ən böyük qəbristanlığı
*** Şəhər bələdiyyəsi
**** Pasport
***** Dəfə


Qaynaq (ərəb əlifbasında): http://www.1001gece.blogfa.com/post-78.aspx