Per Fabian Lagerkvist – məşhur İsveç yazıçısı, şair və dramaturq. 1891-ci ildə anadan olub, 1974-cü il iyulun 11-də dünyasını dəyişib. “Əsərlərinin bədii qüdrətinə və mühakimələrinin tam müstəqilliyinə, yaradıcılığında bəşəriyyət qarşısında duran əbədi suallara cavab tapmağa çalışdığına görə” 1951-ci ildə ədəbiyyat üzrə Nobel mükafatına layiq görülüb...

İki xalq böyük müharibə aparırdı və hər ikisi bununla fəxr edirdi. Müharibə onların ehtiraslarını elə coşdurmuşdu ki, adi insan həyəcanları bunun yanında heç nə idi. Döyüşlərdən sağ çıxan adamlar acgözlüklə bu ehtiraslara dalırdı. Müharibənin davam etdiyi və qanlı qırğının səngimək bilmədiyi sərhədin hər iki tərəfində özlərini vətənə qurban verib indi torpaqda uyuyan döyüşçülərə nəhəng abidələr ucaldılırdı. Onların qarşısına saysız-hesabsız ziyarətçilər toplaşır, şərəfli ölüm sayəsində əbədi müqəddəslik qazanmış sümükləri torpaq altda yatan igidlərin şəninə nitqlər söylənirdi.
Amma günlərin bir günü şayiə yayıldı ki, gecələr keçmiş döyüş meydanlarında qəribə hadisə baş verir. Ölülər qəbirdən qalxıb sərhədi keçir və çoxdan barışmış kimi bir-biri ilə görüşürlər.
Bu xəbər hamını sarsıtdı. Qəhrəmancasına həlak olmuş və xalqın qarşısında baş əydiyi döyüşçülər düşmənlə görüşür, onunla barışır! Bu ki dəhşətdir!

Hər iki xalq məsələni aydınlaşdırmaq üçün cəbhə bölgəsinə komissiya göndərdi. Komissiya üzvləri döyüşlərdən salamat çıxmış ölüşgən ağacların arxasında pusquda durub gecə yarısını gözləməyə başladılar.
Və – dəhşət! – inanılmaz şayiə öz təsdiqini tapdı. Boş torpaqdan qorxunc kabuslar qalxıb sərhədə tərəf gedirdilər, həm də deyəsən, özləri ilə nəsə aparırdılar. Hamı hiddətlə onların üstünə cumdu:
- Siz vətən yolunda qurban getmisiniz, biz sizin qarşınızda baş əyir, xatirənizi əziz tutur və daim anırıq, sizi ziyarət edənlərin ardı-arası kəsilmir, biz sizin məzarlarınızı müqəddəs bir şey kimi qoruyuruq, siz isə düşmənlə oturub-durur, onunla barışırısnız!
Həlak olmuş qəhrəmanlar təəccübləndilər:
- Siz nə danışırsınız?! Elə şey yoxdur, biz əvvəlki kimi bir-birimizə nifrət bəsləyirik. Sadəcə, bəzi sümükləri dəyiş-düyüş edirik, çünki onlar dəhşətli dərəcədə qarışıq düşüblər.

Çevirəni: Məsiağa Məhəmmədi